Od dłuższego czasu zmagasz się z bólem w kolanach lub biodrach? Masz trudności w poruszaniu się, a nogi coraz częściej stają się sztywne i ograniczone ruchowo? Podczas treningu dokucza ci ból w okolicach stawów? Jeśli tak, to istnieje wielkie prawdopodobieństwo, że jesteś jedną z osób, które zmagają się z niedoborem mazi stawowej. O tym, czym w ogóle jest ta substancja, jaką pełni funkcję w organizmie i jak ją uzupełniać, piszemy w poniższym artykule.
Maź stawowa to śluzowata ciecz pokrywająca powierzchnie stawowe. Lepka substancja odżywia stawy i smaruje powierzchnie chrząstek stawowych. Tym samym zmniejsza tarcie w trakcie wykonywania ruchu, co w rezultacie podwyższa ogólną sprawność i wydolność stawów.
Z racji tego, że chrząstki stawowe pokrywające zakończenia kości poddawane są stałemu naciskowi i ogromnej pracy, muszą być wysoko wytrzymałe, sprężyste i zdolne do szybkiej regeneracji.
Tkanka chrzęstna składa się w przewadze z włókien kolagenu typu II, glikozaminoglikanów tj. kwasu hialuronowego i siarczanu chondroityny – w nieco mniejszym stopniu z proteoglikanów oraz innych białek. Podstawowe budulce zapewniają jej wysoką odporność na rozciąganie i jednocześnie dają możliwość rozkładu uszkodzonych włókien oraz ich odbudowę.
Zawierające się w chrząstkach włókna kolagenowe tworzą podporę dla pozostałych składników macierzy tej tkanki, w tym:
W strukturach tkanki chrzęstnej każdego dnia dochodzi do synchronicznego rozkładu uszkodzonych włókien i ich odbudowy. Niestety, wskutek wzmożonej aktywności lub wraz z wiekiem dochodzi bardzo często do zaburzeń tych procesów. W konsekwencji pojawiają się pierwsze symptomy niedoboru mazi stawowej.
W konsekwencji zwiększonej eksploatacji stawów (np. podczas intensywnego wysiłku fizycznego lub przy nadwadze) regeneracja stawów nie zachodzi dostatecznie szybko. Dzieje się tak najprawdopodobniej dlatego, że organizm nie produkuje dostatecznej ilości budulca w danym okresie, a co za tym idzie, szybciej się zużywa.
W przebiegu starzenia się organizmu i związanym z nim naturalnym obniżeniem tempa metabolizmu, proces odbudowy chrząstki spowalnia, co prowadzi do jej stałej degeneracji.
W obu przypadkach organizm nie jest w stanie samodzielnie naprawić powstałych szkód, więc w strukturach stawów dochodzi do nieuchronnej degeneracji. W konsekwencji możemy mieć do czynienie z uszkodzeniem chrząstki, co skutkuje odsłonięciem tkanek kostnych. Powstające w ten sposób wzajemne tarcie nasad kości powoduje ból oraz dolegliwości, takie jak zesztywnienie stawów, ograniczenie ruchomości, czy zmniejszenie zdolności motorycznych.
Eksperci podkreślają, że nie tylko w tych dwóch przypadkach może dochodzić do zniszczenia powierzchni stawowych. Taki stan może być również spowodowany zmianą konsystencji mazi stawowej. A ta uzależniona jest od składu substancji odżywczych. Maź swoją charakterystyczną lepkość zawdzięcza głównie aminocukrom. W przypadku ich niedoborów, maź się rozrzedza, a kości zaczynają trzeć o siebie. Brak odpowiedniego ciśnienia mazi w stawach powoduje automatycznie zmniejszenie ich możliwości amortyzacyjnych. Specjaliści oszacowali, że podobne skutki dla stawów mogą wywoływać stany depresyjne i napięcia psychiczne. Co więcej, na jakość płynu stawowego mogą również wpływać takie czynniki jak:
Deficyty mazi stawowej mogą być także wywoływane przez choroby reumatyczne stawów. Tu najczęściej wymienia się reumatoidalne zapalenie stawów.
Niedostateczna ilość składników budujących chrząstkę stawową lub zbyt mała ilość produkowanej mazi prowadzi do przykrych konsekwencji zdrowotnych. W większości przypadków niedobory te objawiają się:
Oczywiście zmniejszona ilość mazi stawowej lub jej brak znacząco wpływa na funkcjonowanie samej chrząstki stawowej. Powoduje jej niedostateczne odżywienie, a w konsekwencji nieprawidłowe działanie, a nawet trwałe uszkodzenie struktury mogące przyczyniać się do nieodwracalnych zmian w organizmie.
Dolegliwości bólowe w kolanach to jedna z najczęstszych przyczyn wizyt pacjentów u ortopedów. Towarzyszący mu charakterystyczny dźwięk przypominający trzask, to z kolei ważny sygnał organizmu zwiastujący problemy w obrębie stawów. Takie strzelanie w stawach kolanowych może mieć różne podłoże. Jedną z przyczyn jest właśnie nieprawidłowe nawilżenie chrząstki stawowej przez maź, a w konsekwencji niestety nieprawidłowe działanie stawu.
Staw biodrowy to wraz z kolanowym jeden z najbardziej obciążonych stawów w całym organizmie. Eksploatowany właściwie przy każdym ruchu, mocno narażony jest na zniszczenie. Ból w stawie biodrowym spowodowany niedostateczną ilością mazi stawowej może w konsekwencji obniżyć znacząco komfort codziennego funkcjonowania. Połączony z typową dla schorzeń reumatycznych sztywnością stawów, uniemożliwia często pokonywanie większych dystansów czy wykonywanie pracy fizycznej.
Profilaktykę obniżającą ryzyko degeneracji chrząstki stawowej wywołanej niedoborami mazi stawowej można, a nawet powinno się wdrożyć dość wcześnie. Dlaczego? Bo jak wynika z licznych badań, już w wieku 40 lat produkowanych jest zaledwie 50% potrzebnego kwasu hialuronowego. W późniejszym czasie, czyli ok. 60 roku życia jest to już zaledwie 10% ogólnego zapotrzebowania. Właśnie dlatego bardzo ważne jest mądre uzupełnianie tych niedoborów.
Aby uzupełnić niedobory mazi stawowej często sięgamy po konkretne produkty spożywcze, które powinny działać odżywczo na stawy. Tu wymienić można, chociażby bogate w naturalny kolagen mięsne galarety i inne posiłki na bazie żelatyny wieprzowej, czy skórki drobiowe. Do grupy produktów zawierających spore ilości kolagenu zalicza się także gotowane golonka i kurze łapki, podroby, przetworzone produkty mięsne typu salceson. Oczywiście prócz tego zaleca się również spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, w szczególności świeżych. W utrzymaniu prawidłowego poziomu kolagenu ważną rolę odgrywa także samo nawodnienie oraz regularna aktywność fizyczna mająca aktywujący wpływ na naturalną produkcję tego składnika przez organizm. Niestety bardzo często sama dieta nie jest wystarczająca. I spożywanie nawet dużych ilości wskazanych wyżej produktów nie przyniesie spodziewanych efektów w zakresie poprawy ruchomości stawów. Czy to oznacza, że nie jesteśmy w stanie uzupełnić niedoborów mazi stawowej? Absolutnie nie! Z pomocą przychodzi właściwie dobrana i dobrze zaplanowana suplementacja.
Gdy zaczynamy odczuwać pierwsze oznaki ograniczenia ruchomości stawów, warto rozważyć suplementację diety. Niestety nie każdy suplement będzie odznaczał się równą skutecznością. Jeśli oczekujemy realnych efektów, należy sięgnąć po suplement diety bogaty w składniki bezpośrednio odżywiające maź stawową. Wybierając konkretny preparat, zwróćmy uwagę na skład. Najważniejszy w budowaniu mazi stawowej jest wspomniany kwas hialuronowy i siarczan chondroityny, które podawane razem zwiększają znacząco swoją skuteczność. Decydując się na suplement diety zawierający odpowiednio wysokie stężenie kwasu hialuronowego oraz chondroityny, możemy skutecznie odbudować powstałe niedobory mazi stawowej i cieszyć się lepszą ruchomością stawów.
