Czym jest osteoporoza?

Osteoporoza jest chorobą układu szkieletowego, w przebiegu której występuje niska masa kości oraz zaburzona jest mikroarchitektura tkanki kostnej, co powoduje znaczne zmniejszenie wytrzymałości kości oraz obniżenie progu jej łamliwości. Choroba ta dotyczy bardzo wielu ludzi, dlatego też, przez Światową Organizację Zdrowia uznana została za chorobę cywilizacyjną.

Czynniki wpływające na powstanie osteoporozy

Do czynników ryzyka wystąpienia osteoporozy należą przede wszystkim:

• wiek, czynnik genetyczny
• rasa biała
• drobna budowa ciała
• niska masa kostna
• niedowaga
• niedobór hormonów płciowych
• dieta uboga w wapń, sód i witaminę D
• niedożywienie
• palenie papierosów
• nadużywanie alkoholu
• przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych
• kortykosteroidów
• występowanie cukrzycy
• nadczynności tarczycy
• siedzący tryb życia
• mała aktywność fizyczna

Osteoporoza może występować pod kilkoma następującymi postaciami:

• osteoporoza pierwotna, której przyczyna nie jest do końca poznana
• osteoporoza młodzieńcza, która występuje u dzieci w wieku 5-15 lat, spowodowana zaburzeniami wchłaniania wapnia w przewodzie pokarmowym
• osteoporoza wtórna, której występowanie związane jest z innymi chorobami, takimi jak nadczynność tarczycy, cukrzyca, marskość wątroby
• osteoporoza z unieruchomienia, zwana także osteoporozą immobilizacyjną, występująca lokalnie w miejscu unieruchomionym np. opatrunkiem gipsowym, co związane jest z pogorszeniem ukrwienia danego miejsca
• osteoporoza inwolucyjna, związana ze zmianami inwolucyjnymi, zachodzącymi wraz z wiekiem
• osteoporoza pomenopauzalna, zwana także postmenopauzalną, spowodowana niedoborem estrogenów u kobiet w okresie pomenopauzalnym
• osteoporoza starcza, występująca u osób po 60 roku życia, związana z zaburzeniem równowagi pomiędzy komórkami kościogubnymi, a komórkami kościotwórczymi.

Podział osteoporozy ze względu na tempo zachodzących zmian

Ze względu na tempo zmian zachodzących w organizmie chorego istnieje osobny podział klasyfikacyjny.

1. Osteoporoza z szybkim obrotem kostnym - jeśli utrata ogólnej masy kostnej w ciągu roku wynosi powyżej 3,5%. Dotyczy ona głównie kobiet we wczesnym okresie menopauzy
2. Osteoporoza z wolnym obrotem kostnym - w przypadku utraty masy kostnej poniżej 3,5% w ciągu roku.

Rys.2 Osteoporoza - zmiany macierzy kostnej

Objawy osteoporozy

Przebieg osteoporozy rozpoczyna się bezobjawowo, następnie pojawiają się pierwsze mniej charakterystyczne sygnały.

• Mało specyficzne objawy obejmują min.:

- dyskomfort podczas stania i siadania
- problemy z poruszaniem się
- zmniejszenie zakresów ruchów w stawach, głównie w stawach kręgosłupa.

• Ostre objawy obejmują:
  - ból kręgosłupa w odcinku Th-L
  - obniżenie wzrostu
  - widoczne na zdjęciach rentgenowskich złamania dwuwklęsłe lub klinowate w obrębie kręgosłupa oraz złamania pozakręgosłupowe

• Złamania kompresyjne w obrębie kręgosłupa dotyczą około 1/3 kobiet po 50 roku życia. Złamania te bardzo często prowadzą także do:
  - zmiany sylwetki
  - powstania deformacji klatki piersiowej
  - powstania tzw. wdowiego garbu
  - zgarbienia i zaokrąglenia pleców wraz z obniżeniem wzrostu

• Pogłębienie kifozy piersiowej niekorzystnie wpływa także na pracę narządów klatki piersiowej i jamy brzusznej, mogąc prowadzić do:
  - zaburzeń trawienia
  - zaparć
  - zapalenia płuc

• Na złamania najbardziej narażone są:
  - kręgi w przejściu piersiowo-lędźwiowym
  - żebra
  - szyjka kości udowej
  - dalsza nasada kości promieniowej

Profilaktyka

Ponieważ omawiana choroba rozpoczyna się skrycie i niespecyficzne, a rozpoznawana jest najczęściej, gdy doszło już do poważnych zmian i złamań, niezwykle ważną rolę odgrywa profilaktyka. Densytometria jest badaniem, które ocenia mineralną gęstość kości i służy do oceny masy kostnej i diagnozowania choroby. Wczesne rozpoznanie osteoporozy daje możliwość zapobiegania jej rozwojowi oraz rozpoczęcie wczesnego leczenia. Zapobieganie osteoporozie polega na kontroli zaburzeń hormonalnych, uzupełnianiu diety w wapń, sód, fosfor, magnez oraz witaminę D i K2 a także na zapobieganiu upadkom i złamaniom.

Leczenie osteoporozy opiera się na stosowaniu środków farmakologicznych, choć już coraz więcej słyszy się o naturalnych metodach, które opierają się głównie na suplementacji witaminami D i K2. Metoda ta jest przebadana i pełni bezpieczna, a nade wszystko skuteczna- pod warunkiem, że stosowane środki są naturalne a nie syntetycznie wytworzone i kiedy specjalista posiada niezbędną wiedzę na temat tego jak je stosować. Udowodniono że połączenie obu witamin w diecie ma pozytywny wpływ i jest bezpiecznie aniżeli stosowanie jedynie jednej z nich. Osteoporoza jest także jednym z czynników pogłębiających objawy zapalenia stawów, dlatego istotne jest aby zapewnić odpowiednią ilość i jakość mazi stawowej we wszystkich stawach.

Autor

mgr Monika Musialik-Skinderowicz

Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach kierunku Fizjoterapia.

Tags:

• Osteoporoza