Diagnostyka artrozy

Wywiad, badania obrazowe, badania przedmiotowe oraz badania laboratoryjne – sprawdź, w jaki sposób diagnozuje się artrozę. Dzięki odpowiednim badaniom Twój lekarz może rozpoznać artrozę już we wczesnej jej fazie.

Jakie mogą być przyczyny wystąpienia artrozy?

Artroza to inaczej choroba zwyrodnieniowa stawów, w której dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej. Choroba ta dotyczy głównie osób po 40 roku życia, choć czasami występuje już u osób około 20-30 roku życia.

Jakie są główne objawy artrozy?

Główne obawy artrozy to:

• ból – w przypadku występowania artrozy ból występuje podczas ruchu, a ustępuje w spoczynku, charakterystyczny jest także ból na początku ruchu, np. podczas wstawania z krzesła; dolegliwości bólowe najczęściej występuję w stawie zmienionym chorobowo, jednak czasami też w innej okolicy, np. w przypadku artrozy stawu biodrowego ból może występować w pachwinie lub na udzie; charakter bólu w artrozie najczęściej określany jest jako tępy i głęboki;
• uczucie sztywności stawów – objaw ten występuje po dłuższym spoczynku w ciągu dnia lub rano po nocnym odpoczynku, w przypadku artrozy sztywność ta trwa około kilku lub kilkunastu minut;
• uczucie trzeszczenia w stawie lub blokowania się stawu – uczucie trzeszczenia w stawie odczuwane jest podczas ruchu, gdy dochodzi do tarcia o siebie nierównych powierzchni stawowych; trzeszczenia często występuje jako pierwszy objaw artrozy, niestety często ignorowany przez pacjenta;
• ograniczenie ruchomości w stawie – utrata pełnego zakresu ruchu w stawie znacznie ogranicza codzienne funkcjonowanie pacjenta oraz prowadzi do zaniku mięśni;
• zniekształcenie obrysów stawu – w przypadku zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych dochodzi do zmiany osi ustawienia stawu oraz powstawania coraz bardziej widocznych wyrośli kostnych, a także wysięku, co niekorzystnie wpływa na obrys stawu.

Jakie stawy najczęściej dotyka artroza?

Choroba zwyrodnieniowa stawów może dotyczyć każdego stawu w organizmie, jednak najczęściej dotyczy:

• stawu biodrowego, zwana jest również koksartrozą – ból występuje wówczas na zewnętrznej i wewnętrznej stronie uda, promieniuje do pachwiny, pośladka, a czasami też do kolana; zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego znacznie ograniczają ruchomość i funkcjonowanie pacjenta, prowadząc do chodu utykającego bądź szurania podczas chodu;
• stawu kolanowego, zwana gonartrozą – najbardziej charakterystyczny jest tu ból, trzeszczenie w stawie oraz ograniczenie ruchomości; w zaawansowanej postaci gonartrozy dochodzi do zniekształcenia obrysu stawu oraz szpotawości;
• stawów kręgosłupa, zwana spondyloartrozą – zmiany zwyrodnieniowe zachodzą w stawach międzywyrostkowych; spondyloartroza najczęściej występuje w szyjnym odcinku kręgosłupa, wówczas objawami są bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia widzenia oraz w odcinku lędźwiowym, co objawia się bólami promieniującymi do kończyny dolnej, mogą także występować problemy z oddawaniem moczu lub stolca;
• stawów rąk, zwana rizartrozą – charakterystyczne jest tu występowanie podskórnych guzków Heberdena i Boucharda występujące w stawach międzypaliczkowych;
• stawów stóp – w przebiegu tej choroby najczęściej występuje paluch sztywny i koślawy.

Jakie badania należy wykonać w celu zdiagnozowania artrozy?

W celu zdiagnozowania artrozy lekarz powinien przeprowadzić z pacjentem dokładny wywiad oraz wykonać badanie przedmiotowe. Pomocne w ustaleniu diagnozy są także badania obrazowe (RTG, MR, TK).

• wywiad, czy badanie podmiotowe - polega na zebraniu informacji przez lekarza o dolegliwościach, jakie odczuwa pacjent, intensywności tych dolegliwości, głównie bólu oraz sytuacjach, w jakich one występują (np. po wysiłku bądź po dłuższym spoczynku), ważne są tu także choroby współistniejące, a także przebyte urazy.
• badania laboratoryjne – wyniki badań laboratoryjnych u osób z artrozą nie odbiegają znacząco od normy, występować może podwyższone OB, CRP lub beta-globuliny w surowicy, co świadczy o stanie zapalnym w organizmie.
• badanie przedmiotowe - polega na sprawdzeniu przez lekarza pracy stawów, sposobu wykonywania podstawowych czynności przez pacjenta (takich jak wstawanie z krzesła czy chodzenie), a także na sprawdzeniu pracy mięśni oraz występowaniu odruchów.
• badania obrazowe – podstawowym badaniem obrazowym służącym do zdiagnozowania artrozy jest RTG. W przypadku występowania artrozy ma zdjęciu radiologicznym widoczne są typowe zmiany zwyrodnieniowe (zwężenie szpary stawowej, obecność osteifitów, sklerotyzacja).

Do określenia stopnia zaawansowania zmian zwyrodnieniowych w stawie ma podstawie zdjęcia radiologicznego służy 5-stopniowa skala Kellgrena-Lavrence’a:

• stopień 0 – brak zmian radiologicznych;
• stopień 1 – na zdjęciu radiologicznym widoczne są niewielkie wyrośla kostne zwane osteofitami;
• stopień 2 - na zdjęciu radiologicznym widoczne są większe osteofity;
• stopień 3 – na zdjęciu radiologicznym widoczne są znaczne osteofity oraz zwężenie szpary stawowej;
• stopień 4 – na zdjęciu radiologicznym widoczne są duże osteofity i znaczne zwężenie szpary stawowej lub nawet szpara stawowa jest niewidoczna.

USG jest badaniem, w którym można zobrazować stan chrząstki stawowej niewidocznej na zdjęciu radiologicznym.

Rodzaje artozy

Artrozę, czyli chorobę zwyrodnieniową stawów można klasyfikować:

• pod względem etologii wyróżnia się postać:
  • pierwotną, zwaną też idiopatyczną, której przyczyna występowania nie jest znana,
  • wtórną, w której powstanie zmian zwyrodnieniowych jest skutkiem przebytego urazu, choroby lub wady wrodzonej (np. nierówna długość kończyn);
• wyróżnia się także postać:
  • zlokalizowaną, w której zmiany zwyrodnieniowe obejmują 1 lub 2 stawy,
  • uogólnioną, w której zmiany zwyrodnieniowe obejmują 3 lub więcej stawów.

Diagnozowanie artrozy

Do prawidłowego zdiagnozowania choroby zwyrodnieniowej stawów powinny być wykonane wszystkie powyżej wymienione punkty. Często zmiany charakterystyczne dla artrozy widoczne na zdjęciu radiologicznym są widoczne jeszcze przed pojawieniem się dolegliwości odczuwanych przez pacjenta.

Autor

mgr Monika Musialik-Skinderowicz

Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach kierunku Fizjoterapia.

Tags:

• Artroza