Stawy stopy

W skład stopy wchodzą następujące połączenia stawowe:

• Staw skokowo-goleniowy- łączący kości goleni ze stępem
• Stawy międzystępowe
• Stawy między kośćmi stępu i śródstopia
• Stawy między kośćmi śródstopia
• Stawy śródstopno-paliczkowy

Rys.6 Budowa stawu skokowego

Najbardziej znaczące dla ruchu stopy jest stawy:

•  staw skokowy górny (skokowo- goleniowy) - odbywają się w nim ruchy zawiasowe opuszczania stopy
• staw skokowy dolny łączący kość skokową z kością piętową i łódkowatą - odbywają się w nim ruchy nawracania i odwracania stopy.

Przez współpracę stawu skokowego górnego i dolnego stopa osiąga, tak jak w stawie kulistym - swobodę ruchów trzech stopni.

Więzadła stawu skokowego 

Staw skokowy połączony jest licznymi więzadłami:

• pomiędzy kością piszczelową a strzałkową istnieje więzozrost piszczelowo-strzałkowy
• po stronie przyśrodkowej więzadło trójgraniaste (warstwa powierzchowna i głęboka)
• po stronie bocznej więzadło strzałkowo-skokowe przednie (ATFL), więzadło strzałkowo-piętowe (CFL) oraz więzadło strzałkowo-skokowe tylne (PTFL).

Wszystkie te elementy otoczone są jeszcze mięśniami goleni ,które czynnie stabilizują staw skokowy. Charakterystycznym elementem stawu jest torebka stawów, w tym wypadku osobna dla stawu skokowego tylnego i przedniego. Jest przyczepiona wzdłuż brzegów powierzchni stawowych.

Najczęstsze urazy stawu skokowego

Staw skokowy jest bardzo narażony na uszkodzenia urazowe podczas uprawiania sportu. Kontuzje stawu skokowego należą do najczęściej spotykanych w wielu dyscyplinach sportowych. Najczęstszym urazem stawu skokowego jest nadmierna inwersja, czyli potoczne skręcenie kostki. Do skręcenia dochodzi najczęściej w wyniku nieprawidłowego postawienia stopy na podłożu. Zwykle problem ten dotyka osób aktywnie uprawiających sport.  

• uszkodzenie torebkowo-więzadłowe dotyczy zazwyczaj  bocznych stabilizatorów stawowych, a dzieje się tak z powodu nagłego oparcia kończyny na zewnętrznym brzegu stopy - mechanizm przywiedzeniowo-odwróceniowy. Stanowi on 85% wszystkich urazów stawu.
• uszkodzenia części przyśrodkowej są spowodowane oparciem stopy na wewnętrznym brzegu- mechanizm odwiedzeniowo- nawróceniowy. Uraz ten często występuje u piłkarzy.
• Zapalenie powięzi podeszwowej obserwuje się często u sportowców uprawiających dyscypliny związane z bieganiem czy chodem długodystansowym. Przyczynami zapalenia rozcięgna mogą być powtarzające się bezpośrednie mikrourazy ścięgien i nerwów związane z uderzeniem pięty o podłoże, często pojawiają się zmiany zwyrodnieniowe.
• Paluch koślawy nazywany także halluksem przytrafia się głównie osobom dorosłym, najczęściej kobietom. Jest to zniekształcenie stopy, w wyniku którego palec odchyla się w stronę jej zewnętrznej krawędzi, a po stronie wewnętrznej odchyla się kość śródstopia. Powstaje wtedy deformacja w postaci nieestetycznej wypukłości (tzw. buniona), Często jest przyczyną przykrych dolegliwości (takich jak pieczenie, obrzmienie, ból). Z czasem nieleczony halluks zaczyna sprawiać problemy z poruszaniem się, poza tym utrudnia dobranie odpowiedniego obuwia.
• Choroba Mortona-nerwiak Mortona, jest to choroba objawiająca się dolegliwościami bólowymi ze strony nerwu podeszwowego wspólnego palców.Przyczyną choroby jest ucisk przechodzących przez więzadło poprzeczne śródstopia nerwów podeszwowych unerwiających palce stopy.

Niestabilność w stawie skokowym może nieść ze sobą poważne konsekwencje, dlatego niezwykle ważna jest profilaktyka lub odpowiednie podejście kiedy staw jest już uszkodzony. Na początek najważniejsze jest określenie intesywności odczuwanych dolegliwości oraz odpowiednia diagnoza specjalisty. Zlokalizowanie przyczyny bólu jest nieodłącznym elementem diagnostyki. W ten sposób ułatwia to dobranie właściwych ćwiczeń podczas rehabilitacji i preparatu uzupełniającego ewentualne niedobory związków budujących stawy.

Autor

Magda Łazarska, mgr fizjoterapii