Choroby stawów to często bardzo bolesne schorzenia, które znacząco obniżają jakość życia pacjentów. Dolegliwości mogą być następstwem przewlekłych procesów zapalnych, jak i degeneracyjnych zmian w tkankach stawowych. Ich rozwój może być spowodowany różnymi czynnikami – urazami, predyspozycjami genetycznymi, czynnikami środowiskowymi. Poniżej zestawiamy 10 najbardziej uciążliwych i powszechnie występujących chorób stawów.
Wiele chorób stawów budzi niepokój wśród pacjentów. Proces rozpoznania i diagnostyka bywają długotrwałe. Z kolei same objawy mogą znacząco obniżyć komfort życia codziennego i być przyczyną licznych dolegliwości bólowych. W celu przybliżenia problematyki, prezentujemy listę 10 chorób stawów pod kątem częstości występowania, dolegliwości i dużego ryzyka powikłań.
Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła choroba autoimmunologiczna, charakteryzująca się stanami zapalnymi w stawach. Chociaż może dotknąć osoby w każdym wieku, najczęściej jest diagnozowana u kobiet między 30 a 50 rokiem życia. RZS atakuje głównie stawy w obrębie dłoni i stóp, jednak z czasem może objąć większe stawy biodrowe i kolanowe. Do najczęstszych objawów należą ból, sztywność i obrzęk stawów, mrowienie i drętwienie kończyn, stan podgorączkowy, utrata apetytu i wagi.
RZS to choroba, która może prowadzić do trwałych deformacji i uszkodzeń stawów. Mimo iż jej przyczyny nie są do końca znane, wyróżnia się kilka czynników wpływających na rozwój schorzenia: obciążenia genetyczne, płeć, zakażenie, zaburzenia układu odpornościowego, palenie papierosów. Reumatoidalne zapalenie stawów to nieuleczalna choroba – medycyna koncentruje się jedynie na łagodzeniu objawów i zapobieganiu dalszym uszkodzeniom stawów. Jednak jej wczesne wykrycie, podanie odpowiednich leków i rozpoczęcie rehabilitacji umożliwiają utrzymanie dobrej sprawności i jakości życia.
Dna moczanowa to rodzaj zapalenia stawów, spowodowany nagromadzeniem kryształów kwasu moczowego w stawach. Kryształy te powodują ostry, palący ból, zaczerwienienie oraz obrzęk w obrębie zwykle któregoś ze stawów stopy. Napad choroby może się zdarzyć nagle, np. budząc chorego w nocy silnym bólem, trwać przez kilka tygodni, a następnie samoistnie zaniknąć.
Dna moczanowa najczęściej dotyka mężczyzn po czterdziestce, chociaż kobiety po menopauzie również są na nią narażone. Jej podłoże jest różnorodne – mogą to być czynniki genetyczne, dieta bogata w puryny (np. mięso czerwone, alkohol), otyłość czy nadciśnienie. Tak jak w przypadku RZS i osteoporozy, dna moczanowa jest nieuleczalna i tylko przyjmowanie właściwych leków, odpowiednio zbilansowana dieta (na czele z regularnym piciem wody) zahamują rozwój i zapobiegną kolejnym jej atakom.
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa nazywane też chorobą Bechterewa, to przewlekłe zapalenie stawów charakteryzujące się bólem pleców. Chociaż dokładna przyczyna pozostaje nieznana, schorzenie ma podłoże genetyczne i najczęściej zaczyna się u młodych mężczyzn w wieku 20-30 lat. W początkowych stadiach choroby pacjenci często skarżą się na ból i sztywność w dolnej części pleców, zwłaszcza rano. Z czasem dolegliwości mogą rozprzestrzeniać się na wyższe partie kręgosłupa i inne stawy. U niektórych choroba prowadzi do zesztywnienia kręgosłupa, znacznie ograniczając jego ruchomość.
Leczenie zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa skupia się na łagodzeniu objawów i zatrzymaniu postępu choroby. Włącza się tu leki przeciwzapalne i ćwiczenia rehabilitacyjne. Nie możemy zapominać także o regularnej aktywności fizycznej i zachowaniu odpowiedniej postawy (zarówno podczas chodzenia, jak i siedzenia) do utrzymania elastyczności kręgosłupa.
Łuszczycowe zapalenie stawów to choroba łącząca cechy łuszczycy skóry z zapalnymi zmianami w stawach. W przypadku tego schorzenia główną rolę odgrywa czynnik genetyczny – najbardziej narażone są osoby w wieku 30-50 lat z historią rodzinnych przypadków łuszczycy lub innych chorób autoimmunologicznych.
Leczenie łuszczycowego zapalenia stawów skupia się na kontroli objawów i zapobieganiu dalszym uszkodzeniom. Na terapię składają się leki przeciwzapalne, modyfikujące przebieg choroby oraz nowoczesne preparaty biologiczne. Kluczowe w hamowaniu rozwoju choroby będzie też zachowanie zdrowego trybu życia: właściwa dieta, regularna aktywność fizyczna oraz unikanie czynników prowokujących nawroty łuszczycy.
Infekcyjne zapalenie stawów pojawia się, kiedy bakterie, wirusy lub grzyby przedostają się do błony maziowej – wewnętrznej części torebki stawowej. Najbardziej podatne na to schorzenie okazują się dzieci do 10 roku życia i osoby w podeszłym wieku, których układ odpornościowy nie zawsze jest w stanie skutecznie walczyć z patogenami. W momencie rozwoju choroby pojawiają się ból i obrzęk stawu, a także gorączka wywołana zakażeniem.
Infekcyjne zapalenie stawów dotyka najczęściej stawów kolanowych i biodrowych. Aby skutecznie zwalczyć schorzenie, stosuje się antybiotyki dostosowane do rodzaju patogenu. W sytuacjach, gdy farmakoterapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów, niezbędna może okazać się interwencja chirurgiczna mająca na celu oczyszczenie stawu.
Artroza to nieuleczalna choroba degeneracyjna, której podłożem jest stopniowe zużywanie się chrząstki stawowej. Dotyka przede wszystkim osoby starsze oraz – choć nie jest to regułą – może pojawić się także u osób młodszych. Artroza najczęściej atakuje stawy biodrowe, kolanowe oraz odcinki kręgosłupa. Charakterystycznymi dolegliwościami tej choroby są ból, ograniczenie ruchomości stawów oraz ich sztywnienie, zwłaszcza po dłuższym okresie nieruchomości np. długie siedzenie przed komputerem, telewizorem.
Wyróżnia się kilka odmian artrozy, zależnie od tego, jakie części ciała atakuje choroba:
Leczenie artrozy koncentruje się na łagodzeniu objawów i poprawie funkcji stawów. Wykorzystuje się do tego leki przeciwbólowe, fizjoterapię oraz w zaawansowanych przypadkach, chirurgię. Mimo iż to postępująca choroba, odpowiednie podejście terapeutyczne może znacznie poprawić jakość życia pacjenta.
Młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów (MRZS) to przewlekła choroba autoimmunologiczna, która atakuje stawy, powodując ich zapalenie. Chociaż nazwa sugeruje, że dotyczy tylko młodzieży, MRZS może rozpocząć się u dzieci w wieku nawet poniżej 16 lat. Najbardziej narażone są stawy kolanowe, nadgarstkowe oraz małe stawy rąk i stóp. Do typowych objawów tej choroby zaliczają się ból, obrzęk, sztywność stawów oraz wysoka gorączka.
Leczenie młodzieńczego reumatoidalnego zapalenia stawów koncentruje się na kontroli symptomów oraz zapobieganiu dalszemu uszkodzeniu stawów. W terapii stosuje się leki przeciwzapalne, immunosupresyjne oraz w pewnych przypadkach, biologiczne leki modyfikujące przebieg choroby. Choć MRZS stanowi duże obciążenie dla młodych pacjentów, dzięki właściwej terapii i wsparciu możliwe jest znaczne poprawienie ich codziennego funkcjonowania.
Choroba de Quervaina to schorzenie związane z zapaleniem pochewek ścięgien w rejonie nadgarstka po stronie kciuka. Chociaż dokładne przyczyny tej choroby nie są znane, głównie jest związana z nadmiernym przeciążeniem lub powtarzalnymi ruchami kciuka i nadgarstka. Liczne badania sugerują, że zapadają na nią częściej osoby chore na cukrzycę oraz kobiety w ciąży, co ma związek ze zmianami hormonalnymi. Wśród objawów można wymienić ból i opuchliznę w rejonie podstawy kciuka oraz trudności w zgięciu nadgarstka.
W leczeniu choroby de Quervaina stosowane są różne metody, począwszy od unikania obciążających ruchów, przez stosowanie ortezy, aż po zabiegi chirurgiczne w przypadku ciężkich objawów. Podstawowe leczenie obejmuje także przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, a w przypadku braku poprawy, lekarz może zasugerować zastrzyki sterydowe.
Reaktywne zapalenie stawów (REA) dotyczy głównie mężczyzn między 20 a 40 rokiem życia. To choroba autoimmunologiczna, znana również jako zespół Reitera, najczęściej pojawia się po infekcjach układu pokarmowego lub moczowo-płciowego. Najbardziej podatne na to schorzenie stają się stawy w obrębie stóp, kolan i kręgosłupa, którym towarzyszą ból, zaczerwienienie, obrzęk i ograniczenie ruchomości. Często z reaktywnym zapaleniem stawów mogą współwystępować inne objawy, takie jak zapalenie spojówek oka, cewki moczowej czy zmiany na skórze.
W większości przypadków reaktywne zapalenie stawów ustępuje po zastosowaniu kompleksowego leczenia głównie niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, reumatologicznymi lub biologicznymi. Jednak, aby uniknąć nawrotu, niezbędne jest zidentyfikowanie i wyleczenie pierwotnych infekcji, które wywołały schorzenie.
Zespół cieśni nadgarstka jest schorzeniem wynikającym z ucisku na nerw pośrodkowy w miejscu, gdzie przechodzi przez nadgarstek. Objawia się bólem, mrowieniem i osłabieniem chwytu w ręce, głównie w palcach: kciuku, wskazującym, środkowym oraz części palca serdecznego. Często przyczyną są powtarzające się ruchy nadgarstka, stan zapalny, uraz, a także inne czynniki takie jak ciąża, reumatoidalne zapalenie stawów czy cukrzyca.
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka polega głównie na unikaniu przyczyn prowadzących do ucisku, stosowaniu ortezy stabilizującej, farmakoterapii oraz w bardziej zaawansowanych przypadkach, interwencji chirurgicznej mającej na celu uwolnienie nerwu pośrodkowego od ucisku.
Choroby stawów mogą dotknąć każdego – niezależnie od płci czy wieku. Dlatego tak ważna jest odpowiednia profilaktyka, by zredukować ryzyko ich wystąpienia. Oto kilka aspektów, które zastosować:
Osoby cierpiące na schorzenia stawów codziennie borykają się z bólem i ograniczoną ruchomością ciała. W tej sytuacji istotne staje się regularne uzupełnianie niedoboru mazi stawowej. Jej brak może prowadzić bowiem do tarcia kości i powodować dyskomfort podczas poruszania. Natomiast dobrze odżywiona i wzmocniona chrząstka stabilizuje stawy oraz łagodzi dolegliwości bólowe. Warto więc zwrócić uwagę na suplementy diety naturalnego pochodzenia. Bogate w wysokie stężenie kwasu hialuronowego i siarczan chondroityny przyczyniają się do poprawy kondycji stawów. Co ważne, tylko jednoczesne przyjmowanie obu składników daje więcej korzyści zdrowotnych niż ich oddzielne stosowanie.
